Του Διονύση Νοταράκη
Αν υπήρχε μια συμφωνική ορχήστρα από κινητήρες το Autobianchi του πατέρα μου θα ήταν το πρώτο βιολί.
Ο ήχος από τα σωθικά του ήταν σχεδόν τόσο μοχθηρός όσο και η φάτσα του. Με εννιακόσια τρία κυβικά έπρεπε να επιβιώσει σε δύσκολες συνθήκες: στους δρόμους της μεγάλης πόλης, στην εθνική οδό, στα στενά του νησιού. Σήμερα, σχεδόν δυο δεκαετίες από την οριστική απόσυρσή του, μπορώ να ανακαλέσω τον ήχο αυτό, που λίγο πριν το φινάλε ενισχύθηκε και από μια τρύπια εξάτμιση. Νομίζω πως θα μπορούσα να τον ξεχωρίσω ανάμεσα σε χιλιάδες ανάλογους. Του συγχωρούσες λίγο φασαρία, ειδικά αν αναλογιζόσουν πως πέρα από όλα αυτά τα χιλιόμετρα που είχε διανύσει αδιαμαρτύρητα, είχε υποστηρίξει με αξιοπρέπεια μετακομίσεις, είχε επιβιώσει της υγρασίας που τον κατάτρωγε στο νησί και στα γκαράζ των πλοίων και είχε μεταφέρει μέχρι τέλους με ασφάλεια αρκετά άτομα. Στο φωτογραφικό άλμπουμ της ιστορίας του Autobianchi – που δυστυχώς υπάρχει ως επί το πλείστον στο φαντασιακό μου - οι σελίδες είναι γεμάτες από διαφορετικά και συχνά ετερόκλητα γεγονότα. Στο γκαράζ του ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΝΟΥ να βγαίνει από τον πλαϊνό του καταπέλτη. Όχημα απόδρασης. Κολλημένο στην άμμο της παραλίας. Με σακιά τσιμέντο στα ριγμένα πίσω καθίσματα. Φορτωμένο παιδιά και μπαγκάζια. Μπαλωμένο και με τρύπες. Στα χέρια νέου οδηγού που προσπαθεί να μην του σβήσει σε αλάνες. Αφορμή για σίσφυξη των σχέσεων ανάμεσα σε πατέρα και γιο. Χωρίς πινακίδες, σκονισμένο και εγκαταλελειμμένο πριν την απόσυρση. Το Autobianchi του πατέρα μου δεν ήταν απλά ένα οικογενειακό αυτοκίνητο. Ήταν σήμα κατατεθέν, αφορμή για γκρίνια, περιπετειώδης συνταξιδιώτης, σημείο αναφοράς. Τα ίδια στοιχεία λίγο ως πολύ χαρακτήριζαν και την μάλλον πιο αθόρυβη Vespa του παππού που πωλήθηκε μετά τον θάνατό του και συνέχισε την πορεία της στους δρόμους του νησιού για αρκετά χρόνια ακόμα.
Οι ιστορίες τους δεν απέχουν πολύ από αντίστοιχες της εποχής. Κατά την δεκαετία του ‘80 τα οχήματα πλήθυναν. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου έκανε την αγορά τους ευκολότερη και η μεταφορά με ιδιόκτητο μέσο φαινόταν να συμβαδίζει με την μαζικότητα της δεκαετίας. Με την λογική του αναλώσιμου να μην έχει κυριαρχήσει, η αγορά τους είχε χαρακτήρα επένδυσης μακράς πνοής. Οι ιδιοκτήτες του πορεύονταν μαζί τους και αυτά καλούνταν να εξυπηρετήσουν ένα μεγάλο φάσμα αναγκών, πρακτική που αξίζει να μελετηθεί και ίσως σε συνάρτηση με την εκτεταμένη ελληνική οικογένεια ή τουλάχιστον ό,τι από αυτήν είχε απομείνει τότε. Τη δεκαετία αυτή τα οχήματα στους ελληνικούς δρόμους αυξήθηκαν, νέες κατασκευάστριες χώρες διεκδίκησαν μερίδια, το ηλικιακό εύρος των οδηγών διευρύνθηκε και περισσότερες γυναίκες βγήκαν στους δρόμους. Μεταβατική ως προς τις αντιλήψεις, πλούσια ως προς την καταγραφή αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών σε διάφορες εκφάνσεις της ποπ κουλτούρας, η δεκαετία του ‘80 πυροδοτεί ερωτήματα. Με σεβασμό στους ιδιοκτήτες αλλά και στα ίδια τα εκθέματα, εκείνα που αναδείχθηκαν στην δεκαετία αυτή ή κατασκευάστηκαν κατ’ αυτή θα εναλλάσσονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα στους χώρους της Τεχνόπολης προσφέροντας μια ευκαιρία για αναπόληση και αναστοχασμό, για επαφή με τον υλικό πολιτισμό, για ερωτήσεις αναφορικά με τις καταναλωτικές μας συνήθειες, την οδηγική μας συμπεριφορά, τον δρόμο που διανύσαμε από τότε.
Ο Διονύσης Νοταράκης είναι επιμελητής του περιπτέρου «Τροχοί και αυτοκίνηση».
