Tης Ορσαλία-Ελένης Κασσαβέτη
Να μην πιστεύεις στις εικόνες, και δη στις κινούμενες. Να προσπαθείς να τις ανασυνθέσεις βάσει των λεπτομερειών που παραλείπονται από το κάδρο. Τα ξέφτια μιλούν. Να τα φανταστείς – μπορείς; Οτιδήποτε επιμένει ή υπολείπεται είναι ένα ψέμα, εσύ του δίνεις ζωή, εσύ κατασκευάζεις τη ζωή. Μία ψεύτικη εικόνα που κινείται σε ρυθμούς VHS.
Γρήγορες διαδικασίες στα μέσα του 1980: η βιντεοκασέτα γυρίζει στην αρχή ύστερα από την παράκληση του ιδιοκτήτη της συνοικιακής βιντεο-λέσχης∙ φροντίζει να στο θυμίσει με ένα χρυσό αυτοκόλλητο πάνω στον πλαστικό σκελετό. Με την ίδια βιασύνη, οι βιντεοταινίες σχεδιάζονται εξαρχής για να διοχετευτούν σε έναν «τρίτο δίαυλο» και να ικανοποιήσουν εκείνον, αυτούς κι εσένα που αναζητάς να πατήσεις τα «κουμπιά της ελευθερίας» μακριά από το αλλοπρόσαλλο τηλεοπτικό έρεβος των δύο κρατικών καναλιών. Για να διασκεδάσεις. Αλλά και πάλι πως γίνεται να πιστεύεις τις εικόνες μίας ελληνικής βιντεοταινίας;
Καθώς ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της επιστημονικής έρευνάς μου αφιερώθηκε στο παραπάνω τόσο πυκνό εννοιολογικό πλαίσιο, η πρόσκληση από τους επιμελητές της έκθεσης GR80s να επιμεληθώ την ενότητα του βίντεο και της οπτικοακουστικής κουλτούρας δεν θα μπορούσε παρά να είναι μία νέα μεγάλη πρόκληση. Γιατί, πέρα από την εικονολογική ιδιοτροπία και τη σεναριακή αναπηρία της, η ελληνική βιντεοπαραγωγή ως ένα εξαίρετο δείγμα ειδολογικού και μορφολογικού μπρικολάζ, ανασύρει από τη λήθη μία εθνογραφική οπτικοακουστική αποτύπωση της ίδιας της δεκαετίας του 1980, την πλαγιόθεν αναπαράσταση μίας κοινωνίας εν τη διαλύσει της και τις μνήμες μίας αόρατης κοινωνικότητας. Κάποιο τυχαίο πλάνο αποκαλύπτει την είσοδο μίας μικρής μπουτίκ, η τάδε καφετέρια, διακοσμημένη με εκείνα τα διαστημικά πόστερ, φιλοξενεί νεαρούς μαθητές Λυκείου ως άλλους κομπάρσους, ενώ η κινηματογραφική αίθουσα που τώρα αναπολείς, αλλά τότε δεν επισκεπτόσουν για να τη δεις σύντομα εκτός επιτοπίου επισκευής, βρίσκεται εκεί: ως μία εικόνα ταυτόχρονα μέσα κι έξω από το κάδρο, ως μία αληθινή και κάλπικη ζωή μαζί. Λιγότερο ή περισσότερο συναποτελούμαστε από αυτές τις εικόνες της δεκαετίας του 1980.
Κι ακόμα δεν μπορώ να ξεχωρίσω αν εκείνα τα φωτεινά απογεύματα, όπου πηγαίναμε στο videoclubRICOSn. 2 στα Νέα Σεπόλια μαζί με τα ξαδέλφια μου για να νοικιάσουμε βιντεοκασέτες –κάτι που γινόταν με τη σιωπηλή αποδοκιμασία των γονιών μου- υπήρξαν τελικά ποτέ ή ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας μου. Αν πιστέψω τελικά στις εικόνες, ίσως βρω την απάντηση που πρέπει χωρίς πολλές περιπλοκές.
Η Ορσαλία – Ελένη Κασσαβέτη είναι επιμελήτρια στο περίπτερο « Κινηματογράφος, βίντεο, οπτικοακουστική κουλτούρα ». Aν έχετε κάτι σχετικό από τη δεκαετία του Ογδόντα, συμπληρώστε τη φόρμα εδώ και γίνετε μέλη της κοινότητας της έκθεσης GR80s. Η Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη.
